Roxíos.

Roxíos é un lugar da parroquia de Bual que resulta realmente acolledor. E máis acolledor se el tou anfitrión é Quique Roxíos, úa desas persoas que traballan pola terra a pouco e a pouco, sen fer muito ruído nin grandes aspaventos, con tranquilidade.

É boa cousa visitar Roxíos, pero mellor cousa se a visita se dá por un feito que poderíamos considerar un fito histórico para a reivindicación lingüística, cultural e territorial deste país asturiano de fala galega. Ointe, sen grandes aspaventos nen feitos fundacionales, deuse un acontecemento que, sinceiramente, creo que vai ser recordado na pequena Historia da reivindicación lingüística del Eo-Navia. Un encontro en Roxíos entre distintas persoas (del Eo-Navia e de fóra del Eo-Navia) interesada por puxar por esta terra e por esta lingua. Cerca dúa treintena de persoas interesadas en asistir, anque por distintas razois sólo puidemos ser úa ventena, que non é, nin muito menos, un número despreciable. Persoas chegadas dende distintas sensibilidades, con distintas traxectorias e distintas culturas militantes, sentadas a úa mesa compartindo inquietudes.

A xornada comenzou tranquila, tomando úa caña nel Zángano. Despois dimos úa voltía por Roxíos, visitamos el molín de Quique, falamos cadaquén das súas cousas... Puiden falar con varias persoas un pouco sobre a historia da nosa reivindicación lingüística a finales del século XX, naquelos anos 80-90 nos que a xente del Eo-Navia empezou a reivindicar un espacio para a súa lingua. Despois, na mesa de debate falaríamos más en serio daquelo. Xantamos. Xantamos de maravilla, e é algo que hai que agradecerlle a Quique a á súa familia, a espléndida acollida que nos deron. Na xanta, obviamente, tamén falamos. Eu puiden falar con xente interesante sobre atlantismo e celtismo e sobre a Lusofonía e el marco interesante que supón para Asturias, non sólo para el Eo-Navia, sinón para Asturias nel sou conxunto. Mesmo acabaron salindo ideas de poder traer a Bual artistas portugueses que mesmo poderían atraer prensa portuguesa... e poñer un pouco el Eo-Navia nel mapa lusófono.

E despois de xantar subimos al salón e xa, máis organizadamente (Nedi Mallada dirixiu mui ben todo el debate, de forma que encamiñou sempre el que falábamos a buscar puntos de encontro e úa análise positiva) falamos del que nos preocupaba. Úa análise da situación que non por repetida foi menos interesante. Saliron as principales preocupaciois, a perda da fala e da transmisión xeracional, a non presencia da nosa lingua nas administraciois, na RTPA, nas empresas... Mesmo a falta de traballo e el despoblamento (se non hai xente, non pode haber falantes), a falta de proxectos culturales e económicos, a necesidade dun selo de calidá asemellado al Euskolabel ou a Galicia Calidade, a falta de previsión agropecuaria (problemas como el da avespa asiática ou a polilla guatemalteca que están mermando el agro)... Pero tamén se falou del potencial que a sociedade civil ten para traballar estos temas. Falouse de que a propia sociedade civil pode impulsar cousas, que a propia sociedade civil pode etiquetar en galego, que a propia sociedade civil pode organizarse. Prantiouse tamén (aquí é onde sí houbo máis diversidade de posturas) el apertura da nosa realidade a Galicia e, máis en particular, á Galicia máis inmediata. Prantiouse tamén el galego como lingua de Asturias, non sólo del Eo-Navia (falando da Xunta Xeral, da RTPA...).

Féxose un pequeno repaso á historia da reivindicación lingüística, xente que vivíu en primeira persoa esa reivindicación nos 80-90 recordaron cómo xente que vía que nel Estatuto de Autonomía se ignoraba el galego-asturiano e el Principado levaba úas políticas lingüísticas caóticas, se organizaron e cómo empezou a haber dalgúas diferencias, cómo el movemento se polarizou en dúas normas e cómo finalmente a Lei de Uso del 98 incluíu el galego-asturiano na lei asturiana. Había, e é importante, na sala usuarios das dúas normas. E se algo importante tuvo, para min, este encontro, foi a máxima de «non repetir os errores dos 90», e con elo ter claro que aquí estamos todos luitando pola nosa terra e a nosa lingua. Esa máxima, xunta a máxima de que non é obrigatorio que téñamos todos úa mesma visión da lingua, nin us mesmos ámbitos de actuación, nin úas mesmas análises, foron el que fixeron posible que, independentemente de que esas análises fosen úas ou outras, non esistira ningún conato de confrontación entre as persoas que alí estábamos.

Esta foi úa primeira toma de contacto despois de muitos, demasiados, anos de silencio nel Eo-Navia. Non estaba na axenda, nin podería estalo, alcanzar grandes acordos fundacionales (non era el propósito, pois sería irreal), pero foi úa primeira toma de contacto importante, mui importante. Sen aspaventos, con suavidade. É algo que se prantiou, para este encontro e para el futuro, «necestiamos establecer as relaciois na amabilidade», el futuro desta terra, da reivindicación da lingua, da cultura, da economía, del territorio pasa, imprescindiblemente, pola cordialidade. E quedou pendente que non fora un encontro para el recordo, senón un encontro para el futuro, el primeiro encontro doutros muitos que han chegar, enchendo de contido esta toma de contacto que foi profundamente frutífera para poñernos cara e acercar posiciois.

Non podo estar máis contento. Este día ha quedar gravado na Historia del Eo-Navia. Un Eo-Navia que boliga, que non morre, porque hai quen puxe por él.