Lletras y urnas.

Foto: Teatro Campoamor, Uviéu (de http://www.flickr.com/photos/chairego/5143296968/.)

Celebramos mañá el Día das Lletras Asturianas outro ano máis. Y outro ano máis pouso os didos sobre el teclado del meu ordenador pra falar del Día das Lletras. Y outro ano máis apetéceme falar da necesidá d'un Día das Lletras en Gallego-Asturiano con entidá propia, y apetéceme falar da necesidá d'un estatus llegal pras llinguas autóctonas d'Asturias que garantice non sólo a súa supervivencia, senón el sou desevolvemento al pé d'igualdá xunto col castellano (nun queremos ser a llingua pequena, porque se lo somos nin teremos posibilidá de sobrevivir nin teremos posibilidá de desarrollar as nosas vidas con dignidá, cua mesma dignidá del que nun tén que xustificarse por falar a súa llingua).

Peró penso que tén pouco xeito que fale, ano tras ano, de lo mesmo. El Día das Lletras é el Día das Lletras y, gústenos que non, a reivindicación na caye, de mao da convocatoria da Xunta pola Defensa de la Llingua Asturiana (XDLA) é sempre a mesma, como el mesmo é el acto del Academia da Llingua Asturiana. Y pouco xeito tería que repitir as mías palabras del 3 de mayo del 2010. Peró con todo hai úa diferencia sustancial entre el Día das Lletras del ano pasado col d'este ano. Este ano convócanse eleccióis ben cerca del Día das Lletras, y tamos inmersos xa núa precampaña electoral que, en Asturias pinta que vei ser interesante.

As llinguas vense claramente afectadas pola política, y os que vemos na reivindicación llingüística un pilar da nosa cosmovisión nun podemos deixar d'interesarnos polas políticas llingüísticas y polas promesas que, nesta llinia, nos faigan os partidos políticos. Supoño, mañá lo veremos, que nel acto del ALLA nel Campoamor haberá ben de referencias ás eleccióis, como supoño que las haberá nel discurso da manifestación convocada pola XDLA.

Evidentemente pouco ou nada podemos esperar del PSOE ou del PP, no que tén que ver cua normalización llingüística (pois ellos mesmos reconcen que pra ellos é un asunto menor), y temos que volcar as nosas esperanzas hacia partidos máis pequenos, que vein dende IU hasta Conceyu Abiertu ou PAS(quen nun sei se arrartrarán as zunas hacia el gallego-asturiano qu'a predecesora de Conceyu, AA, ou qu'históricamente arrastróu el PAS) ou tamén BA-UNA. Estos últimos aconceyaron en Uviéu cua Xunta pola Defensa de la Llingua Asturiana, Xeira y Trafego (Les Noticies, 5-5-11) pra, por un llado, presentaryes el sou programa en materia llingüística, y por outro interesarse polas demandas d'estos colectivos. Por certo, qu'úa cousa que resaltaron os representantes de BA-UNA foi a necesidá de qu'el gallego-asturiano apareza en pé d'igualdá col asturiano (y, obviamente, col castellano), con un mesmo estatus, cousa que dende el Eo-Navia hai que felicitar.

A lo llargo d'estas semanas é d'esperar qu'as distintas formacióis políticas con certo interés na reivindicación llingüística aconceyen cuas organizacióis de reivindicación llingüística, y é de supuer que por un llado yes faigan as correspondentes promesas y reciban as correspondentes demandas das organizacióis pro-deretos llingüísticos. Dende el Eo-Navia taremos esperando nun ser, como tantas veces, un mero apéndiz da reivindicación llingüística del asturiano (y eso é, nun vou cansar de dicillo, fundamentalmente responsabilidá nosa, da nosa capacidá de movilizar, de construir discurso y configurarnos como un elemento aglutinador da sociedá eonaviega). Y, tamén hai que dicillo, nun ser un apéndiz del asturiano pasa por ter úa llexislación propia (y nun ser sólo a coletilla, lo mesmo pral gallego-asturiano), y que se derarrollen d'úa vez por todas us plais d'actuación específica pral Eo-Navia (especialmente urxentes al hora de crear titulacióis académicas hasta agora inesistentes ou al hora de puer nos medios de comunicación a llingua del estremo occidental del país). As personas qu'optamos por desenvolver as nosas vidas en gallego-asturiano (como os qu'optan/optamos por fello en asturiano ou en colquer outra llingua) nun sólo temos el dereto d'esixir a os nosos políticos que boten a andar mididas que nos permitan el desevolvemento integral da nosa vida (tanto nel ámbito privado como nel público) nas nosas llinguas, senón que temos el deber moral de fello. Colquer forza política que negue o custione no máis mínimo el dereto de desenvolverse en plena igualdá a os grupos lligüísticos minorizados tén que ser calificado de grupo político intolerante y antidemocrático, del mesmo xeito que lo fairíamos de custionarse a igualdá dos grupos sexuales, de xénero ou raciales, étnicos ou relixosos minoritarios ou minorizados.

Nese sentido teño que recalcar a espresión minorizado frente a minoritario porque temos que recordar qu'el gallego-asturiano, pesie tar apartado dos medios de comunicación, das administracióis públicas, das escolas (unde tén úa presencia ruía) y dos elementos que xeneran poder, sigue sendo hoi a llingua mayoritaria del Eo-Navia, falado por máis del 70% da población. Somos, os falantes de gallego-asturiano y os falantes d'asturiano, úa parte da población nada despreciable nel conxunto d'Asturias (y os falantes de gallego-asturiano especialmente importantes nel conxunto del Eo-Navia). Peró lo importante nun é tanto que señamos úa parte da población nada despreciable numéricamente, é que somos úa parte da población especialmente relevante tendo en cunta a riqueza llingüística y cultural que supuemos. Esto é, somos os que femos qu'Asturias seña Asturias y non outro sito, os que damos personalidá propia a esta terra. Peró porriba d'eso, somos ciudadanos, y como ciudadanos d'un estado de dereto, nun podemos ser apartados das actividades públicas que nos corresponden pol feito de falar na llingua na que falamos. ¿Ou sería entendible qu'os falantes de castellano del Eo-Navia foran apartados da súa presencia pública por falar úa llingua minoritaria, por ser demográficamente menos representativos qu'os falantes de gallego-asturiano? Entós, ¿por qué somos precisamente a mayoría numérica os que somos apartados da nosa representación pública?

Os partidos políticos asturianos tein que garantizar estos deretos, y tein que garantizallos pra todos os ciudadanos d'Asturias, dende el requeixín máis occidental hasta el requeixín máis oriental, dende os picos y valles del sur, hasta as prayas y as arribadas del norte del país. Y nosoutros, os ciudadanos emolidos polos deretos llingüísticos (tanto os que formamos parte del movemento de normalización como os que non) temos que tar vixilantes pra qu'as promesas que nos podan fer hoi, señan realidades mañá. Pra que, nunca máis, a llingua que falemos seña escusa pra botarnos de llado como ciudadanos de segunda ou terceira.



Cartel da manifestación convocada pra mañá pola Xunta pola Defensa de la Llingua Asturiana, Estación del Norte-Uviéu, 19:30h.